دیگر کسی به این فکر نخواهد کرد که یک نظامِ فلسفی فراگیر تعریف کند، که همه چیز در آن توجیه‌پذیر باشد. ما یاد خواهیم گرفت که با یکدیگر بیشتر مُدارا کنیم، جهان-وطنی بیاندیشیم و مفاهیم ارتجاعی مثل مرزبندی‌های مذهب، ملیت، اعتقاد و نژاد و جنسیت را کنار بگذاریم.
جهان هرگز ایده‌آل نخواهد شد. اما جهان-وطنی ایده‌ی مهمی است که من دارم بویش را از دور می‌شنوم. تشکیلِ اتحادیه‌ی اروپا در دهه‌ی 90 گامِ مهمی در راستای تحقق این ایده بود (فیلم «آبی» کیشلوفسکی را صرفاً از این جهت دوست دارم)، اروپایی‌ها همواره از لحاظ فکر یک قدم از بقیه‌ی دنیا جلوتر بوده‌اند، و کمی زودتر از بقیه‌ی دنیا به این موضوع فکر کردند، به یکی شدن.
روی کار آمدنِ حزب‌های افراطی دستِ راستی (در اسرائیل نتانیاهو، در ترکیه اردوغان، در آذربایجان الهام علی‌اف، در روسیه پوتین، در آمریکا ترامپِ مرحوم) واکنشی از سرِ ترس است به همین ایده‌ی جهان-وطنی که به شکلی زیرپوستی دارد تمامِ دنیا را در می‌نوردد. من همین پدیده‌ی ظاهراً شوم را اتفاقاً به فال نیک می‌گیرم، اینها را مثل ابرهای سیاهِ پیش از باران می‌بینم، به همین سادگی و روشنی.
و در آخرِ جمله‌ی محبوبم از مارکس: «هرآنچه سخت و دیرجنب است، دود می‌شود و به هوا میرود».
پ.ن: امیدوارم سطور بالا به خوش‌بینیِ زرد تعبیر نشود.
پ.ن2: برای فهمِ بهتر از آنچه می‌خواهم بگویم، فیلم «اودیسه‌ی 2001» را پیشنهاد می‌کنم. کوبریک نابغه‌ای بود که انگار همه‌ی اینها را از قبل می‌دید. کوبریک حقیقتاً خداگونه فکر می‌کرد.
- ۰۲/۰۱/۱۴
واقعن اینطور فکر می‌کنی که کار جهان داره به سمت مُدارای بیشتر پیش می‌ره؟ امروز، بیشتر از هر تاریخی انسان گُرگ انسان شده و هر نشانه‌ای از "تمدن" نشانه‌ی بربریته. جهان امروز کاملن مالتی پولاریزه شده و اتفاقن دولت‌ها و حاکمان‌شون بیشتر و بیشتر دنبال منافع فردی و نه جمعی و بشری هستن.
جهان ایده‌آل نبوده و به قول تو ایده‌آل هم نخواهد شد. و گمان می‌کنم جهان‌وطنی ایماژ خوش آب و رنگی بیشتر نبود. امروز از اتحادیه اروپا چی باقی مونده جز یه لوگو و اسم؟! چوبی تو دست آمریکا. حتا اونم دیگه نیست.
من، بر خلاف نظر تو، گمان می‌کنم امروز شاهد زوال و مرگ اندیشه‌ی اروپایی هستیم. به اوضاع جهان نگاه گن ببین توی فرانسه و آلمان و بریتانیا _و البته برادر بزرگ همه‌ی اینها یعنی آمریکا_ چه چیزی در جریانه. و به همه‌ی اینا جنگ اوکراین و بحران انرژی و غذایی که اروپا رو در بر گرفته رو هم اضافه کن. می‌دونی چرا فکر می‌کنی اروپا همیشه یه قدم از بقیه جلوتر بوده؟ چون همیشه در استثمارش بودیم. مگه جوزپ بورل نبود که گفت کل جهان یه جنگله و اروپا یه باغ زیبا؟
و از مارکس این جمله رو به عاریت می‌گیرم که: «هر آنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا میرود.» امروز شاهد دود شدن و به هوا رفتن تمام نسخه‌های سانتیمانتال و ایده‌آل اروپایی برای نجات جهان هستیم. جهانی جدید با نظمی جدید پیش روی ماست.